Verhuizen naar de Côte d’Azur of een Spaanse finca? Pas op voor de gevolgen inzake erfrecht en erfbelasting!

Op een familiefeest midden augustus: het is slecht weer en nonkel Firmin heeft weer eens een glas teveel op. Plots heeft hij een helder moment: “volgend jaar gaan we definitief aan de Côte d’Azur wonen, gedaan met die Belgische tristesse”. Vrouw Alice en de kinderen zijn verbouwereerd. Meent Firmin dit nu?

Een zonnig, stabiel klimaat is aantrekkelijk, dat is bekend. Elk jaar beslissen meer Belgen zich in het buitenland te vestigen, met de zuiderse landen als geprefereerde nieuwe thuisbasis. We hebben het hier over mensen die hun domicilie echt verplaatsen, niet over de overwinteraars in Benidorm. Dat is best wel ingrijpend, ook op het vlak van erfrecht en erfbelasting. Het is essentieel stil te staan bij de gevolgen van deze beslissing, zodat de langstlevende en de kinderen niet voor verrassingen komen te staan.

Een nalatenschap volgt in principe de regels van het land waar de overledene zijn laatste verblijfplaats had. Dat is duidelijk. De verdeling tussen erfgenamen gebeurt op basis van pakweg het Franse of Spaanse erfrecht, met substantiële verschillen ten opzichte van de Belgische regels.

In Frankrijk zijn de regels inzake erfrecht vergelijkbaar met de Belgische regels. Zijn er kinderen, dan erft de langstlevende echtgenoot samen met de kinderen. Maar er zijn ook verschillen: de langstlevende  moet een keuze maken: ofwel kiest hij/zij 25% van de nalatenschap in volle eigendom kiezen ofwel kiest hij/zij voor de volledige nalatenschap in vruchtgebruik. Er is een bescherming van de gezinswoning, maar die is niet helemaal identiek aan wat we in België kennen.

Inzake successierechten bestaat er in  Frankrijk een vrijstelling voor de echtgenoot of samenwonende partner. Een samenwonende partner erft echter alleen indien er een testament in die zin opgesteld is. De kinderen genieten een vrijstelling op de eerste schijf van €100.000 aan geërfd vermogen, op de rest betalen ze erfbelasting van 5% tot maximaal 45%.

Stel dat Firmin en Alice beslissen te verkassen naar een Spaanse finca, dan is de situatie totaal anders. Het erfrecht wordt in Spanje geregeld door nationale, maar soms ook door regionale regels. Het erfrecht van Galicië is dus niet identiek aan het erfrecht in Catalonië! De regels inzake bescherming van de langstlevende of de mogelijkheden om vrij te beschikken over bepaalde goederen lopen dus fors uiteen.  De gevolgen hiervan voor het beheer van de goederen tussen langstlevende en kinderen zijn immens, de kans op discussies een pak groter.

De erfbelasting in Spanje kent eveneens regionale verschillen. Een aantal regio’s kennen zeer ruime vrijstellingen voor de langstlevende echtgenoot. Andere erfgenamen (kinderen bijvoorbeeld) die niet in Spanje wonen, betalen enkel successierechten op zogenaamde situsgoederen (vastgoed, rekeningen, auto’s) die zich in Spanje bevinden. Zijn de erfgenamen Spaans rijksinwoner (eerder uitzonderlijk) dan betalen ze successierechten op hun netto-erfdeel.

Wat staat Firmin en zijn eega best te doen?

Wel, gewoon de juiste info bijeensprokkelen en bekijken wat de mogelijkheden zijn om verstandig te plannen en eventuele nadelige gevolgen van een verhuis op te vangen. Men kan immers opteren voor de blijvende toepassing van het Belgisch erfrecht (voor zover dat men de Belgische nationaliteit behoudt) op voorwaarde dat dit zo vermeld is in een testament. Juridisch maken Firmin en Alice dan een ‘rechtskeuze’ voor het land van hun nationaliteit in plaats van toepassing te maken van de Europese regel (vanaf augustus 2015) die stelt dat het erfrecht geldt van het land waar de EU-burger resident was aan het eind van zijn leven. Het redactie van dit testament is natuurlijk werk voor specialisten. De impact ervan is te belangrijk om dit holderdebolder te doen.

 

Conclusie:

Verhuizen naar zonniger oorden is een fantastische gedachte. Let wel op voor onvoorziene gevolgen op het vlak van erfrecht en erfbelasting.  De regels van het nieuwe thuisland zijn immers van toepassing. Dit kan vreemde gevolgen hebben, ten opzichte van onze gekende Belgische erfregels. Sta daar op voorhand bij stil. Wil je blijvend toepassing genieten van de Belgische regels inzake erven? Dan is actie noodzakelijk. Als Belg kan je hiervoor een testament op maat opstellen. Dat is niet altijd nodig, maar vaak toch erg nuttig.

Successiehuis.be helpt je graag verder.

 

Jo Viaene

Jo.viaene@successiehuis.be