Tip voor moederdag: een schenking tussen echtgenoten

Grenzeloze liefde of pure ratio?

 Allerlei motieven zouden aan de grondslag kunnen liggen van deze altruïstische ingeving. Toch liggen uiteraard vooral financiële redenen aan de basis van deze schenkingsvorm. Vaak zal men via deze schenking de ongelijkheid tussen de onderlinge vermogens (roerende en onroerende goederen) van de respectievelijke echtgenoten wegwerken. Dit biedt voor de partner met het kleinste vermogen meer financiële zekerheden. Via de schenking beschikt hij of zij immers over meer vermogen. Op deze wijze is er tevens een grotere bescherming tegen de kinderen na het openvallen van de nalatenschap. De kinderen kunnen namelijk geen aanspraak maken op het deel dat reeds aan de echtgeno(o)t(e) is toebedeeld, tenzij dit hun voorbehouden deel zou aantasten.

Voorts is er een lucratief voordeel inzake successierechten. Door een betere spreiding van de vermogens over de beide partijen zullen er immers minder erfbelastingen (successierechten) dienen betaald te worden. Bij het overlijden van de “rijkste” partner valt er immers minder in de nalatenschap omdat een deel van het vermogen via de schenking reeds is toebedeeld aan de echtgenoot.

Liefde, maar met mate

 De schenking tussen echtgenoten  is ook populair om een andere, zeer belangrijke reden. Deze schenking heeft immers, anders dan wat principieel het geval is bij andere schenkingen, een herroepbaar karakter (artikel 1096 Burgerlijk Wetboek). De herroeping kan te allen tijde gebeuren, eenzijdig en zonder dat daartoe een reden dient gegeven te worden. In de praktijk zal de herroeping uiteraard vooral gebeuren tijdensrelationeel stormachtig periodes. De andere partij kan deze herroeping op geen enkele wijze aanvallen of terugdraaien. Concluderend kan worden gesteld dat er zekerheid kan worden geboden aan de schenker omtrent het mogelijk terughalen van het vermogen. De begiftigde daarentegen kan op een bepaald ogenblik worden verplicht het geschonken vermogen terug te geven aan de schenker.

Mogelijke verfijning

Een meer gesofistikeerde variant op de schenking tussen echtgenoten in het algemeen is de schenking met een conventioneel beding van terugkeer. Stel dat we aannemen dat de man een schenking doet aan zijn vrouw mét een beding van terugkeer. In dat geval zijn er twee voordelen voorhanden:

1. De man kan te allen tijde en zolang hij leeft de gedane schenking  herroepen. Hij blijft dus als het ware baas over de door hem geschonken tegoeden
2. Er zijn geen erfbelastingen wanneer de vrouw overlijdt voor de man. Dankzij het beding van terugkeer keren in dat geval de geschonken vermogensbestanddelen immers van rechtswege terug naar het vermogen van de man. Het beding van terugkeer zorgt er met andere woorden voor dat juridisch wordt aangenomen alsof de gedane schenking nooit plaats zou hebben gehad.

De schenker is dus zeker dat hij nooit erfbelastingen zal moeten betalen op het vermogen dat hij zelf aan zijn echtgenote heeft geschonken.

Belangrijke kanttekening

Een dergelijke schenking dient ook te worden bekeken in functie van de aard van het vermogen.

Roerende goederen (gelden, obligaties, beleggingsfondsen) kunnen via een handgift of bankgift kosteloos (lees zonder schenkingbelasting) en zonder veel rompslomp aan de echtgeno(o)t(e) worden overgedragen. Voor vastgoed daarentegen is steeds een akte vereist. Uiteraard brengt dit dan notariskosten en een vast recht of schenkingbelasting met zich mee. In dit geval moet worden berekend in hoeverre deze kosten opwegen tegen de (eventueel) te betalen erfbelastingen op termijn. Voorts zullen ook aandelen van vennootschappen niet zomaar lichtzinnig het voorwerp uitmaken van een schenking tussen echtgenoten. Hierdoor kan immers de beslissingsmacht wijzigen op de Algemene Vergadering.

Schenken tussen echtgenoten is enkel mogelijk voor gehuwden. Samenwonenden vallen uit de boot. Zij kunnen uiteraard ook wel schenken aan elkaar, maar dergelijke schenkingen zijn niet herroepbaar, dat maakt een fundamenteel verschil.

Conclusie:  Een schenking tussen echtgenoten is een mooi instrument voor vermogensplanning. Het is flexibel, want herroepbaar en kan zorgen voor een optimalisatie inzake erfbelasting. Voor roerende zaken zoals gelden of beleggingen is het eenvoudig en niet duur. Een ideaal geschenk voor moederdag voor mensen met een eigen vermogen.