Schenken op het sterfbed?

Er is een tijd van komen en een tijd van gaan. Mensen die voelen dat het einde van het leven nadert, stellen zich in de laatste rechte lijn van het leven vaak de vraag wat ze nog kunnen doen om hun dierbaren extra te beschermen of om de erfbelasting te milderen.

Erfbelasting: hoe werkt dat?

Erfbelasting, in de volksmond beter bekend als successierechten,  is ongetwijfeld de meest gehate belasting. Het is een belasting op verdriet die wordt geheven op goederen die bij overlijden overgaan op andere personen. Die erfbelasting is in principe van toepassing op alle roerende en onroerende goederen die zich in de nalatenschap bevinden op de dag van het overlijden.

Schenken op de knip? Dat kan én mag!  

Iedere burger kan tijdens zijn leven goederen wegschenken. Het maakt niet uit of dit 20 jaar of 5 minuten voor het overlijden gebeurt. Wat niet meer tot de nalatenschap behoort, wordt niet meer belast.  Het is dus perfect mogelijk om in de laatste fase van het leven te beslissen om een geldsom of een pakket  beursgenoteerde aandelen via een bankgift aan de kinderen weg te schenken. In de praktijk spreekt men over een ‘sterfbedschenking’ waarbij iemand op zijn sterfbed nog vermogen schenkt.

Aandachtspunt: de driejaartermijn

Hoewel dit op het eerste gezicht eenvoudig lijkt, is de praktijk uiteraard een stuk ingewikkelder. De fiscus kijkt immers mee. Om last-minute schenkingen toch te kunnen belasten is er een regel die bepaalt dat alle schenkingen door de erflater in de laatste drie jaar voor zijn overlijden alsnog  worden belast bij de begiftigden indien ze niet ter registratie werden aangeboden.  Onderhandse last-minute schenkingen van roerende goederen zoals geldsommen, beleggingsportefeuilles, een kunstwerk of een oldtimer moeten dus worden geregistreerd om aan erfbelasting te ontsnappen. Dit betekent dat er voor een bank- of handgift  een document moet  wordt opgesteld, ondertekend door alle partijen, dat online of fysiek ter registratie wordt aangeboden. Hierdoor zal schenkbelasting verschuldigd zijn tegen een vlak tarief van 3 of 7%, afhankelijk van de verwantschap tussen de schenker en  de begiftigde. Door de betaling van de schenkbelasting is men definitief vrijgesteld van latere erfbelasting.

Aandachtpunt 2: gezond van geest

Gelden wegschenken tijdens het leven is niet direct onze grootste specialiteit. Vaak wordt te lang gewacht om een planning op te zetten omdat men denkt dat het later nog altijd kan. Dat idee behoeft nuancering.  Om te kunnen schenken moet de schenker immers gezond van geest zijn. In de laatste levensuren is dat problematisch. Mensen zijn al weken ernstig ziek, in coma of  niet meer in staat om transacties te ondertekenen. De ultieme planning kan dan in het water vallen.

Schenken op het sterfbed: en wat met onroerend goed?

Het schenken van vastgoed is complexer. Dit proces neemt al snel 5 tot 6 weken in beslag. Dergelijke schenkingen vereisen altijd de tussenkomst van een notaris, die verschillende opzoekingen moet doen met betrekking tot het onroerend goed. Daarnaast zijn er attesten nodig die leiden tot extra vertraging. Een schenkingsakte van een onroerend goed wordt automatisch geregistreerd waardoor altijd schenkbelasting verschuldigd is. Die schenkbelasting is bovendien progressief in functie van de waarde van de geschonken goederen. Kortom: vastgoed schenken is tijdrovender, duurder en complexer.  Sterfbedschenkingen van vastgoed zijn  niet mogelijk.

 

Conclusie:

Schenken op het sterfbed is mogelijk en kan erg voordelig zijn voor roerende goederen. Toch is dit een riskante ‘strategie’. De schenking moet namelijk voor het overlijden worden geregistreerd en bovendien moet de schenker nog in staat zijn om de vereiste documenten op te stellen en te tekenen. Een adequate en uitgebalanceerde langetermijnplanning lijkt ons alvast een betere aanpak te zijn.

 

Wil je hierover met ons van gedachten wisselen? Maak hier jouw afspraak

 

Jo Viaene

Jo.viaene@successiehuis.be