Kan je in de gezinswoning blijven wonen nadat je partner is gestorven?

Het antwoord op deze vraag hangt in de eerste plaats af van de manier van samenwonen met je partner. Was je gehuwd of wettelijk samenwonend, dan erf je van rechtswege het vruchtgebruik op de gezinswoning en kan je er dus blijven wonen.

Was je louter feitelijk samenwonend, dan erf je van rechtswege niks van je partner. Desgewenst moet er dus al een testament opgemaakt zijn geweest opdat je het vruchtgebruik zou kunnen erven. Zonder zo’n testament sta je nergens. En dan nog  is het bijlange niet zeker want je partner kan te allen tijde éénzijdig zijn testament herroepen, en dit op het laatste moment van zijn leven. Je bent dus nooit helemaal zeker tot het zover is.

En over testamenten gesproken, ook de wettelijk samenwonende partner kan niet volledig op zijn  lauweren rusten. Daar kan een ontervend testament immers ook stokken in de wielen steken want een wettelijk samenwonende erft weliswaar van rechtswege het vruchtgebruik, maar dan kan hem altijd ontnomen worden via een ontervend testament. Als wettelijk samenwonende partner kan je immers géén reservatair deel inroepen.

Op basis van dit onderscheid kunnen we dus gerust aannemen dat je als gehuwde partner het best beschermd bent, hetgeen niet hoeft te verwonderen.

Desgevallend kan je als gehuwde partner zelfs meer dan het vruchtgebruik krijgen. Dat is het geval wanneer er géén kinderen zijn en de gezinswoning tot de huwelijksgemeenschap behoorde of in onverdeelde eigendom zat. En in samenloop met de vierde orde (neven en nichten) kan je als gehuwde partner zelfs altijd aanspraak maken op de volle eigendom, ook wanneer de gezinswoning eigendom was van de overleden partner.

Maar daarmee is de kous nog niet af en verdient het aandacht om desgevallend de herkomst van de gezinswoning te controleren. Is deze afkomstig van een schenking aan je partner en is er in die schenking voorzien in een conventioneel beding van terugkeer, dan zal die woning, wanneer je partner voor zijn of haar ouders komt te overlijden, teruggaan naar die ouders, en dit met terugwerkende kracht. Dan sta je dus helemaal in de kou.

En hetzelfde kan zich voordoen wanneer de gezinswoning eigendom is van een patrimoniumvennootschap waar jij als partner géén zaakvoerder bent en/of géén stemrechten hebt. In dat geval beslissen de zaakvoerder en/of de stemgerechtigde aandeelhouders in jouw plaats over de gezinswoning en dreig je dus ook daar tussen 2 stoelen te vallen.

Tot slot hoeft het geen betoog dat het ook helemaal verkeerd kan lopen wanneer op de verkregen gezinswoning nog een grote schuld rust die niet of niet voldoende is afgedekt door een schuldsaldoverzekering en geen van de erfgenamen de lening kan terug betalen uit zijn eigen middelen. Het is dus altijd nuttig om die schuldsaldoverzekering te checken en desgevallend bij te sturen.

Wil je samen met ons bekijken hoe je best de bescherming van de gezinswoning regelt nadat je partner is komen te overlijden, maak dan hier je afspraak. We denken graag met je mee. 

Jan Vanoverbeke

jan.vanoverbeke@successiehuis.be