Verhuizen naar de Côte d’Azur of een Spaanse Costa? Pas op voor de gevolgen inzake erfrecht!

Op een familiefeest midden mei: het is slecht weer en nonkel Firmin heeft weer eens een glas teveel op. Plots heeft hij een helder moment: “volgend jaar gaan we definitief aan de Côte d’Azur wonen, gedaan met die Belgische tristesse”. Vrouw Alice en de kinderen zijn verbouwereerd. Meent Firmin dit nu?

Een zonnig, stabiel klimaat is aantrekkelijk, dat is bekend. Elk jaar beslissen meer Belgen zich in het buitenland te vestigen, met de zuiderse landen als geprefereerde nieuwe thuisbasis. We hebben het hier over mensen die hun domicilie echt verplaatsen, niet over de overwinteraars in Benidorm. Dat is best wel ingrijpend, ook op het vlak van erfrecht. Het is essentieel stil te staan bij de gevolgen van deze beslissing, zodat de langstlevende en de kinderen niet voor verrassingen komen te staan.

Een nalatenschap volgt in principe de regels van het land waar de overledene zijn laatste verblijfplaats had. Dat is duidelijk. De verdeling tussen erfgenamen gebeurt op basis van pakweg het Franse of Spaanse erfrecht, met substantiële verschillen ten opzichte van de Belgische regels.

Frankrijk kent bijvoorbeeld een andere bescherming van de langstlevende en geen bescherming van de gezinswoning voor samenwonenden, bekeken vanuit Belgisch perspectief. Heeft nonkel Firmin dergelijke gevolgen ingecalculeerd? Zijn de kinderen hierover geconsulteerd? Wat als die langstlevende in het zonnige zuiden een nieuwe vlam vindt en hertrouwt?

Stel dat Firmin en Alice beslissen te verkassen naar een Spaanse Costa, dan is de situatie totaal anders. De kinderen zijn naar Spaans recht de bevoorrechte erfgenamen. De langstlevende  is minder goed af en erft slechts op een deel van de bezittingen het vruchtgebruik. Behoorlijk verschillend van de Belgische situatie waarbij de langstlevende de totale nalatenschap in vruchtgebruik erft. De gevolgen hiervan voor het beheer van de goederen tussen langstlevende en kinderen zijn immens, de kans op discussies een pak groter.

Wat staat Firmin en zijn eega best te doen?

Wel, gewoon de juiste info bijeensprokkelen en bekijken wat de mogelijkheden zijn om de nadelige gevolgen van een dergelijke verhuis op te vangen. Men kan immers opteren voor de blijvende toepassing van het Belgisch erfrecht (voor zover dat men de Belgische nationaliteit behoudt) op voorwaarde dat dit zo vermeld is in een testament. Juridisch maken Firmin en Alice dan een ‘rechtskeuze’ voor het land van hun nationaliteit in plaats van toepassing te maken van de Europese regel (vanaf augustus 2015) die stelt dat het erfrecht geldt van het land waar de EU-burger resident was aan het eind van zijn leven. Het redactie van dit testament is natuurlijk werk voor specialisten. De impact ervan is te belangrijk om dit holderdebolder te doen.