Veelgestelde vragen

Een belangrijke vraag die een transparante benadering verdient. We staan uitvoerig stil bij de mogelijkheden en schetsen de rechten en plichten van elke samenlevingsvorm. Samen bekijken we de gevolgen op het vlak van erfrecht, erfbelasting en bescherming van de partner en/of de kinderen. Er bestaat geen eenduidig advies. Het enige juiste advies is het advies dat perfect afgestemd is op jullie situatie.

Nee, althans niet volledig. Je kan wel het grootst beschikbaar deel van jouw nalatenschap aan andere personen laten toekomen. Dat vereist opnieuw actie. Je kan dat kind dus beperken tot zijn wettelijk voorbehouden deel.

Erfbelastingen zullen pas vermeden of verminderd kunnen worden door het vermogen bij leven weg te schenken. Er zijn interessante schenkingstechnieken die toelaten om te geven, maar toch een bepaalde vorm van controle over het geschonken vermogen te behouden. Bereken uiteraard eerst uitvoerig wat je zelf nog nodig hebt om jouw levensstandaard levenslang aan te houden. Denk ook eens na over wie jouw vermogen kan beheren als je zelf onbekwaam wordt.

Er bestaan gunstige tarieven om vastgoed fiscaal vriendelijk te schenken aan jouw kinderen. Bereken het voordeel van een dergelijke schenking en zet dit af ten opzichte van de erfbelastingen die de kinderen zouden betalen als je niet hebt geschonken. Bekijk wel hoe je de huurinkomsten kan behouden en omkader de schenking met de juiste voorwaarden.

Absoluut. Vaak is een kleine wijziging aan te raden met opname van bijkomende clausules. Dat maakt een wereld van verschil. Recent werd de wetgeving hervormd en de mogelijkheden uitgebreid.

Ja dat kan.  Bepaalde clausules in het huwelijkscontract bieden een adequate bescherming. In alle geval kan je steeds het vrij beschikbaar deel van jouw vermogen bij voorkeur aan jouw partner laten toekomen. Al eens aan een testament gedacht? De maximale bescherming van jouw partner of echtgenoot valt niet zomaar uit de lucht. Je moet hiervoor actie ondernemen.

Dat hangt van de situatie af. Weet dat bij een wettelijk stelsel alles gemeenschappelijk is waarvan niet aangetoond kan worden dat het eigen is. Maar erfenissen, schenkingen of legaten (via een testament) blijven eigen vermogen van diegene die ze ontvangt.

Een stelsel van scheiding van goederen, waarbij de vermogens in principe gescheiden zijn, wordt vaak gekozen als één van de twee partners een zelfstandige activiteit uitoefent. Zo beperkt men de risico’s, bijvoorbeeld bij een faillissement.

Vruchtgebruik is eigenlijk het genot en gebruik van de goederen uit de nalatenschap. De langstlevende echtgenoot mag dus een woning of tweede verblijf uit de nalatenschap bewonen of verhuren en de huur opstrijken. Als tegenprestatie moet hij/zij het goed onderhouden, zorgen voor de kleinere herstellingswerken en bij vastgoed de onroerende voorheffing betalen.  De vruchtgebruiker kan het goed niet verkopen, daarvoor is de toestemming van de blote eigenaar(s) (meestal de kinderen) vereist.

Absoluut. Successieplanning begint bij het samenwonen. In eerste instantie willen jonge koppels elkaar beschermen. We noemen dit ‘horizontale planning’.  Denk daaraan bij de aanschaf van de eerste woning of bij het opstellen van een huwelijkscontract. Bescherm elkaar want anders loop je het risico geconfronteerd te worden met de familie van jouw partner, de wettige erfgenamen als je geen kinderen hebt.

Een zorgvolmacht is interessant voor jong en oud, voor werknemers en zelfstandigen. Een zorgvolmacht stelt iemand aan als je zelf uitvalt door onbekwaamheid. Dit kan door ziekte, ongeval of dementie, tijdelijk of definitief. Zorg ervoor dat er, buiten de rechtbank om, iemand is aangeduid om betalingen te doen, ontvangsten te innen, maar vooral om de medische omkadering te voorzien die op dat ogenblik noodzakelijk is. Is de onbekwaamheid definitief, dan zal een goed opgestelde zorgvolmacht ook toelaten dat er vastgoed wordt verkocht of dat de successieplanning wordt voorbereid en uitgevoerd.

Dat is een essentiële vraag. Bij minderjarige kinderen zal de ex voogd worden. Hierdoor verwerft hij of zij bepaalde rechten, zoals vruchtgenot en beheer over de goederen. Dat willen de meeste mensen vermijden. Dat vereist actie met een testament op maat.

Nee, dat is nog  niet voorzien in ons erfrecht. Je kan perfect iets nalaten aan een pluskind, maar dan zal dit op voorhand duidelijk vastgelegd moeten worden. Het benutten van het vrij beschikbaar deel van jouw nalatenschap kan soelaas bieden.

Dat hangt ervan af. Een feitelijke samenwoning biedt geen bescherming, waardoor kinderen van de gestorven eigenaar de partner kunnen ‘uitzetten’. Kijk dus naar andere mogelijkheden ofwel contractueel ofwel via een wettelijke samenwoning of een huwelijk.

Jazeker, daarop is de wet stelselmatig aangepast de laatste jaren. Stiefkinderen kunnen niet worden onterfd, noch via testament, noch via een huwelijkscontract. Voor de berekening van de waarde van het vruchtgebruik, wordt de stiefouder geacht minstens 20 jaar ouder te zijn dan het oudste stiefkind. Bovendien kunnen stiefkinderen te allen tijde  op eenvoudige vraag het vruchtgebruik van hun stiefouder omzetten, bijvoorbeeld in een geldsom of een deel volle eigendom.

Bekijk de mogelijkheden om de zaak fiscaal gunstig over te dragen (met behoud van controle). Sommige ondernemingen of vennootschappen kunnen tegen een tarief van 0% worden geschonken. Misschien is een bijkomende structuur zoals een maatschap nuttig.

Ja, de waarde van de aandelen of de zaak moet mee opgenomen worden onder de activa van de nalatenschap. Het inschatten van deze marktwaarde is vaak een heikel punt. Bovendien moet het snel gaan, want de aangifte nalatenschap moet binnen de vier maanden na het overlijden worden ingediend. Sommige zaken of aandelen genieten van een gunsttarief. Aan dit gunsttarief zijn tal van voorwaarden verbonden. Het is dan ook aan te raden tijdens het leven al te bekijken of jouw zaak of vennootschap van dit tarief kan genieten. Dat maakt een wereld van verschil.

In Vlaanderen zijn er heel wat voorwaarden waaraan voldaan moet worden. Kort gezegd, dient de onderneming of vennootschap ‘familiaal’ te zijn. Dit betekent dat de meerderheid van de stemrechten bij de (wijde) familie zit. Voorts moet het gaan over een onderneming of vennootschap die een handels- nijverheids-ambachts- of landbouwactiviteit uitoefent of een vrij beroep. Dit kan gecheckt worden in de statuten, maar ook in de jaarrekening. Tot slot controleert men – aan de hand van een aantal parameters – of het een vennootschap zonder economische activiteit betreft.

Ja en neen. Sinds 2018 genieten ouders een grotere vrijheid om over hun vermogen te beschikken. Daardoor kan elkeen – onafhankelijk van het aantal kinderen – de helft van zijn vermogen toebedelen aan wie men wenst. Zo is het mogelijk een kind gedeeltelijk te onterven, ten voordele van bijvoorbeeld een ander kind of een minnares. De andere helft van het vermogen is voorbehouden voor alle kinderen samen. Heeft men via testament teveel ‘weggegeven’, dan kunnen de kinderen ‘inkorten’. Dit betekent concreet dat ze hun voorbehouden deel gaan terugeisen.

De waarde van de gezinswoning zit dan mee vervat in de waarde van de aandelen. Dit heeft als consequentie dat de gezinswoning – normaal tussen particulieren vrijgesteld van erfbelasting – toch belast wordt in de successie (mogelijks aan het gunsttarief). Bovendien is er geen bescherming voor de langstlevende partner of echtgenoot. Is de woning privé, dan kunnen de kinderen de langstlevende nooit uit de gezinswoning krijgen (behoudens met zijn of haar akkoord uiteraard). Deze bescherming speelt niet als de gezinswoning in de vennootschap zit.

Ja, dat kan, maar alleen bij een stelsel van scheiding van goederen of als de aandelen behoren tot jouw eigen vermogen in een wettelijk stelsel. Een schenking tussen echtgenoten is een gekende techniek die toelaat om vermogensbestanddelen tussen echtgenoten over te dragen. Opmerkelijk hieraan is dat deze schenkingen steeds herroepbaar zijn, eenzijdig en zonder opgave van reden van herroeping. Dit biedt de zekerheid aan de schenker dat bij een scheiding hij of zij de geschonken goederen kan terughalen. De redactie van een dergelijke schenking is essentieel.